Lutja e Iluminuar - Namazi
Në këtë
udhëtim, veprimet që në fillim hyjnëzohen me fjalët
Bismilah er
Rrahman er Rrahim,
NË EMËR TË ZOTIT,
MË TË
DHIMBËSHMIT, TË PLOT’MËSHIRËSHMIT
Sipas traditës Islame dhe dëshmive të mistikëve Sufinjë,
Lutja – Salah apo Namazi – se pari ishte mësuar
nga Engjujt,
që vetë e praktikonin në adhurimin hyjnorë.
Lutja është një dhuratë nga Zoti për të gjithë njerëzimin.
Sa bukur kur mëshira dhe dhembshuria dhurohen si tekste esenciale Të
një Krijuesi gjithë- transcedente.
Këto kualitete ushqimi e thërrasin Hyjnoren Të Gjithë-Fuqishmin,
Zotin, Nënën dhe Atin. Në
gramatikën e pasur Arabe, Allah është emër mashkullor, Rrahman dhe
Rrahim janë femërore. Dhe rrënja e fjalës për Të dyja Rhahman dhe
Rhahim është embrioni, aty ku lind jeta.
E thjeshta Bismilah buron
nga një shkronjë e dërguar nga Profeti i bekuar Muhamed a.s. Është
një dëshmi se Profeti erdhi, sikurse
i bekuari Jezus a.s. para tij, si mbajtës të vërtetës dhe ringjalles
se linjës antike të profetëve.
Nuk ka asnjë fjalë të vetme në gjuhën Angleze që mund të bart
horizontin e fjalës Arabike Salah
(Namaz). “Lutje,”
“bekim,” “Falje,” “Hir,” nënkuptohen, por të gjitha këto fjalë nuk i
dalin hak fjalës Salah dhe dështojne të bartin domethënien e saktë
integruese të mrekullisë së Namazit (Salah) me devotshmërine e një
zemre të nënshtruar me mocionin fizikë. Në Namaz, e tërë qenia jonë
është e zënë me një ngjarje të vetme ndricuese.
Namazi që ne praktikojmë fillon me Miraxh, natën
e fatit, Udhëtimin Nokturn mistikë e të shenjtit Profet, Muhamed
a.s. i thirrur nga meditimi në supervetëdije, ai ngritet nëpërmjet
qiejve dhe përtej të përzihet dhe bashkohet me Zotin, Krijuesin, dritë
mbi Dritë.
Kur kthehet, ai sjell me vete trajtat e tokës të këtyre adhurimeve
hyjnore. Lutja është një dhuratë jo vetëm për një fis apo një racë
apo një fe por për gjithë njerëzimin, dhe ne e paraqesim ketu si të
tillë, një
thesare për të gjithë.
Duke levizur me Lutje si një përgjigje tek një nevoje
e brendshme njëri
tërhiqet anekënd në komunitetin e cmuar të dashuruesve mistike.
Në Thirrje të Ezanit,
Thotë Libra e Shpallur,
Lereni tregetine dhe
Kthejuni me devotshmeri kujtimit.
Falja të huazon një jetë të re të ditës,
të lidhë si zingjire në ritmin e ciklit të shenjtë.
si një rrotë e ujit që pandërprerë e kap ujin nga lumi
dhe e hedh në kopsht, Lutja na ngret lart e më lart
nga preokupimet dhe na hedh në një kohë të shenjtë.
lutja na fuqizon ti lëmë anash dhjetëmijë brengat
dhe na drejton tek uniteti dhe bekimi i dëlirë në të gjitha
gjërat.
Bëhu guximtarë dhe diciplino veten.
Puno. Vazhdo së gropuari, gjej burimin e ujit tënd.
Mos të shkoj mendja të largohesh nga puna.
Uji është aty gjëkundi.
Nënshtrohu praktikës së përditshme.
Besnikshmëria juaj tek ky nënshtrim
Është një këmbanë në derë.
Vazhdo, trokitë, dhe kënaqësia brenda
Eventualisht do të hapë një dritare
Mandej shiko kush është atje.
Lutja
është një fushë e një force të thellë
psikologjike që na ndihmon ti tejkalojmë
rrezistencat e brendshme që na distancojnë nga drita.
Lutja është një shpalosje serike e mocioneve
prototipe dhe gjesteve që paraqiten në një cikël
variacionesh kudo nëpër lutjet e devotshme
të familjes së njerëzimit.
Namazi
është jashtëzakonisht kompakt dhe një
lutje e fokusuar. Me butësi na e kthen jetën tek
“ajo që ne e duam me sinqeritet” pesë herë cdo ditë,
dhe na tokëson këtë kthim në lëvizjet dhe njohurinë
trup- zgjuarsi.
Vetë trupi është një ekran
që mbronë dhe pjesërisht shfaqë
dritën që flakëron
brenda në prezencën tënde.
Në përcjellje të ligjit hyjnorë, toka cdo ditë bën një rrotullim
komplet.
Drita kalon nëpër pesë faza, kur dielli
lind, ngritet në
zenit, zbret
poshtë
me rrezet e pjerrëta të pasditës, perëndon me
skuqje ngjyrash, dhe
zhduket në
errësirë. Për një Sufi, ky cikël pasqyron një periudhë kohore
të jetës së njeriut: agimi ynë në këtë bote, zhvillimi ynë,
pjekuria, dobësimi,
dhe vdekja. Në këto pesë faza, shpirti e bën udhëtimin e tij përreth
një tjetër dielli që kurr nuk lind e as perëndon.
Lutja
na fton të zgjohemi nga vet-vetja jonë e cekët në këto momente
të ditës. Duke e radhitur punën tonë të devotshme me këto kohëra
të fuqisë natyrore ne fillojmë të levizim me ritmet e krijimeve të
Zotit
në një rrugë të re, të harmonizuar me përputhjet mistike midis
të jashtmës dhe të brendshmës dhe stinëve të jetës.
Mendo se si FENOMENI erdhi të trupojë
nga Shkretëtira e Mos-ekzistencës
në këtë materializëm.
Mëngjezi
dhe mbrëmja,
arrijnë në një linjë të gjatë dhe marrin
nga njëri tjetri, “Është radha ime tani. Dil jashtë!”
Djalit i vie mosha, dhe babai mbledh plaqkat.
Ky vend i fenomenit është një shkëmbim i gjerë
autostradash, me të tëra duke shkuar në drejtime
nga më të ndryshmet.
Na
duket se jemi ulur dhe po qëndrojmë,
por në fakt jemi duke lëvizur, dhe Fantazitë e Fenomenit
rrëshqasin përmes nesh si idetë përmes perdeve.
Falja e Namazit Pesë Herë në Ditë është e lidhur me pesë elementet e
forcës të cilat janë:
Toka, Zjarri, Uji, Ajri, dhe Eter.
Këto pesë forca përshtaten në kozmologjinë e jetëskryesore,
dhe të futesh brenda në të duhet lënë pikëpamjen mekanike të botës
që e burgosin shpirtin. Ne duhet kuptuar cka Bava e quan Pafillimshmëria e Fillimit,
një dimenzion që nuk është aq shumë para kohe
si dhe jashtë kohe,
dhe që është edhe tani.
Këto janë mësime të thella-uji të një plaku të urtë. Nuk janë
informata të zakonshme, dhe ne duhet të hymë aty sikur kur na bart
era thellë në detë, si një shikim i shpejtë nëpërmjet ujërave të
kaltërta dhe të gjelbërta të rrymave të vërteta antike që asnjë
gjuhë nuk mund ti përshkruaj. Është
një shpjegim i treguar nga ai që kurr nuk gënjen, që kurr nuk mund
të gjejë fjalë të përshkruaj të vërtetat e parrëfyeshme.
Nga Një Heshtje e Thellë e Pafillimshmërisë Së Fillimit
Lind Një Mallëngjim Hyjnorë
Isha Një Thesarë i Fshehur Dhe Dëshirova Që Të Njihem.
Në
përgjegje të këtijë Qëllimi Origjinal, një dritë e madhëruar buron
nga lartë, nga brendësia e Mallëngjimit, dhe Zoti vë re se është një
shkëlqim i bukur i fytyrës së Tij.
Ky është Nuri i
Muhamedit a.s. konshiencë e dëlirë e vetëdijshme për vet-veten.
Në atë
moment kur Allahu shikon në këtë dritë, të gjitha misteriet që kanë
qenë të mbyllura shpërthejnë nga brendësia e Tij si rreze
xixëllimash të shkëlqimit të dritës. Këta janë shpirtërat e të
gjithë krijimit, dhe vendosen në elementet origjinale: tokë, zjarr,
ujë, ajër, dhe eter, duke i mbushur ato me konshiencë jetësore.
Por nga
natyra këto pesë forca janë armik i njëra tjetrës: uji shuan
zjarrin, zjarri djeg tokën, dhe ashtu me të tjerat. Mandej Allahu vë
para tyre Nurin, duke shkëlqyer me ndricimin e hënës së plotë, duke
rezonuar me të Vërtetën e Madhe:NUK KA KOHERENCË, NUK KA KUPTIM,
ASNJË QENDËR TJETËR PËRVEQ ZOTIT.
Elementet përkulen me nderim dhe nënshtrim. Harrojnë krenarinë e
dualitetit, ata janë shkrirë në të tërën nga tërheqja e bukurisë dhe
energjisë së NURIT. Kaosibëhet Kozmos.
Prototipi
i marrëdhënieve midis krijimit dhe Krijuesit themelohet, një
rrjedhje e pandërprerë e adhurimit dhe falënderimit. Në këtë fushë,
të gjitha gjërat lulëzojnë. Ky vend quhet Avual. Sfera
e Shpirtërave.
O Zot! Ti je rrezja e hapur e dritës infinite.
Ti i vetëm je Zot, që transcendon cdo gjë,
Ti je i tëri që Ademi duhet të bëhet.
Ti je fara e imët dhe universi i madhë.
Ti je strehimi, Ti je rruga.
Ti je dora që mban, Ti je fuqia.
Ti je i pa formë, Ti je formë.
Ti je një syth dhe lulja plotësisht e hapur.
Ti je një dritë margaritari brenda në sy.
Nga Aval, adhurimi
i dëlirë shpirtërat tonë zbresin në sferën e dendur të harresës –bota
jonë - dhe bëhen të
varrosur në formën e trupit, “hija e dashurisë së Zotit.” Ketu
tregimi i Thesarit të Fshehur hapet edhe një herë. Sikurse Nuri që
doli nga Zoti, gjithashtu Nuri duhet e dal nga fshehja brenda në
zemrën e njeriut.
Kur
shpirti për herë të parë veshi rrobat e trupit,
Oqeani
ngriti lart të gjitha dhuratat.
Kur
dashuria për herë të parë shijoi buzët
E
të qenurit njeri, filloi të këndojë.
Ne
jemi nga një vend përtej këtij universi, por prap supozojmë se
Jemi
nga toka dhe hiu.
Ne
shkojmë duke trokitur tek dyert e të panjohurve
të
kuptojmë se kush jemi.
Ne
e kërkojmë këtë botë për zgjidhjen e madhe
Të
asaj që u martua me ne gjatë lindjes
Dhe
shkurorëzohet në vdekje.
Eventualisht kur mallëngjimi ynë rritet në një thellësi të
mjaftueshme, na sjell në prezencën e intelegjencës kulluese që ka
për detyrë të rigjej Thesarin e Fshehur, “të vërtetën e thellë
brenda në gënjeshtër.” Ky është këshillëdhënësi ynë i brendshëm,
i Shenjti. Mendja jonë e shkapërderdhur dhe dëshirat e paplotësuara
rrezistojnë, por natyra e Këshillëdhënësit është një dashuri që nuk
mund të rrezistohet.
Pse
mos të bëhesh i fresket nga butësia e zemrës së pranverës?
Pse
mos të buzëqeshësh si një trëndafil? Pse mos të shpërndash aromë?
Në
veprimin suprem të njeriut duke iu nënshtruar Këshillëdhënësit, puna
e lirimit fillon. Përderisa dinamika e ndarjes së impulseve të
elementeve tona kuptohet, nevoja të bëhesh Vetëvete e unifikuar
bëhet një obligim që shpërndahet në jetën tonë. Zgjuarsia e lindur
nga natyra fillon ta pastrojë zemrën nga papastërtitë në mënyrë që
shkëlqimi madhështor i Nurit të Muhamedit a.s. të shkëlqejë përpara.
Në prezencën e një parimi më të lartë organizues të dritës,
elementet bëhen krijuese të metriksit të jetës.
Në
fund, thesari i fshehur i Nurit përfundimisht njihet në
tokë ashtu si në qiell. Perdet që ndajnë Krijuesin dhe krijesën,
shikuesin dhe të dukshmin, zhduken.
PUNA E VËRTETË E
PESË VAKTEVE
Konflikti në mes të pesë elementeve e turbullon impulsin e dashurisë së bashkimit. Secili element synon emocione të vecanta mentale të energjisë dhe sipas mësimeve të Evliasë, shpreh ndikimin më të madhë negativë në një kohë të caktuar të ditës. Në këto vakte Namazi ka më së shumti efekt në transformimin e këtyre forcave të elementeve.
Namazi – Lutja e Mëngjesit (Sabahut, Fajr)
Lutja e mëngjezit vie në orën e shenjtë para lindjes së diellit
Kur vetëm një fije e hollë e dritës paraqitet në horizont.
Në këtë kohë dimenzioni engjëllorë afrohet në kontakt
intimë me botën e rëndomtë, dhe cdokush që është vigjilent
e ndien një qetësi mbrekullie të ëmbël në valët e ajrit:
Flladi lëvizë, zogjët zgjohen duke kënduar, dhe udhëtarët
Ngriten. Mbajtja e kësaj lutje na sjellë lehtësim nga plogështia e
tokës
Që na hidhet me një peshë të rëndë në këtë kohë. Toka është një
mbretëri
E lidhjeve me trajtat:
vet trupat tonë, pasuria jonë, lidhjet e gjakut, dhe
Lakmitë. Energjitë
e Tokës kanë lindur në bazën e shpinës. Në qoftë se
Mbesin aty, ne mbetemi të mahnitur me gjërat e botës, të frikësuar
nga
Ndryshimi apo humbja. Kjo lutje i liron këto shtrëngime të anktheve
të
Tokës në rrjedhjen e bujarisë së agimit.
Flladi në agim ka sekrete të të tregojë.
Mos u kthe në gjumë.
Duhet të pyetësh se cka me të vërtetë dëshiron.
Mos u kthe në gjumë.
Njerëzit shkojnë prapa dhe para matanë pragut të derës
Ku të dy botërat preken.
Dera është e rrumbullakët dhe e hapur,
Mos u kthe në gjumë.
Namazi – Lutja e Mesditës, (Zuhr)
Lutja e mesditës fillon menjëherë pasi që dielli të ket arritur
Lartësinë më të madhe në qiell. Fuqia e zjarrit është kulminante,
Stimulon me bollëk lëvizjen, pjekurinë, kreativitetin, dhe harresën.
Qeniet njerëzore janë angazhuar në atë cfarë Rumi thotë dëshirë-këndimi
Dhe fjalë-tërbimi, gjuhë
e përpunuar e personalitetit. Elementi
zjarr
Gjendet në qendër të barkut dhe manifestohet me zemërim, arrogancë,
Dhe padurim. Duke e kthyer vëmendjen në brendësi në këtë kohë mund
të
Transformojmë këto energji të egra vërshimi në një kërkim me pasion
për Zotin.
Zjarri ynë shpirtërorë pa frikë synon ta zhdukë të ndarën “UNË” dhe
të djegë cfardo rezistence. Ti
po e djeg shpirtin / ta mbash trupin të kënaqur, thotë Rumi, por nuk
e din se c’bën. / Unë jam një tjetër lloj zjarri.
Qiriu është bërë që të bëhet
i tëri flakë
Në momentin e asgjësimit
Nuk ka hije.
Nuk është asgjë por një gjuhë e dritës
Që përshkruan refugjatin.
Vë re fundin e qiriut sapo të mbaruar
Sikur njëri që më në fund shpëtoi
Nga vyrtytet dhe veset,
Ku mburrja dhe turpi
Burojnë nga to.
Namazi – Lutja e Pasdrekës, Ikindise (Asr)
Lutja e Ikindisë fillon kur dielli ka zbritur në gjysmë rruge
Të horizontit dhe hija e gjatësisë së një objekti është dy
Herë me e madhe se lartësia. Secila ditë pasqyron mbledhjen
E përjetësishme; zgjatja e hijës na jep sinjale të një krize të
Kohës së mesit të jetës. Një lundrim i lehtë në ujërat vorbull
Të jetës na japin shenjë dhe secili duhet me vetëdije të vendosë
Të mbijetojë në Rrugën e bashkimit. Koha e zgjatjes s hijes
Është territor i elementit të ujit. Energjitë e tij na vërshojnë
Emocionet e trupit në formë të marrëdhënieve të trazuara të
Zemrës. Në një nivel më delikatë uji na mahnitë me një avullim
Panteon të udhërrëfyesve të shpirtit dhe fantazive shpirtërore.
Zemra alternon me goditje, hutim, apo tundohet nga valët e
Ndjenjave. Dëshira dhe fantazitë përzihen me mallëngjimin e
Ciltër të shpirtit. Lutja në këtë kohë e qetëson këtë hutim
Të elementit ujë. Bava thotë: Të
mbarosh Asr, ne duhet
të kuptojmë dallimin midis bërjes një me Zotin, apo bërjes
një me botën.
Namazi -Lutja e Akshamit (Maghrib)
Lutja e mbrëmjes arrin pasi dielli të jetë zhdukur nga horizonti
dhe retë e humbin ngjyren e kuqe të diellit. Biznisi
i ditës ka
mbaruar, dhe qetësia i kthehet botës. Ashtu si pasqyrohet në një
periudhe të jetës, kjo është mosha e shtrydhjes së pjekurisë, kur
fuqia e trupit fillon të dobësohet, dhe errësira afrohet. Por prap
mendja është e parahtshme dhe nuk përulet. Elementi i ajrit
sundon procesin mendor, mendimet e papritura. Kthimi nga lutja
në këtë kohë na tokëson në realen dhe në të pandryshueshmën,
dhe i ndal lidhjet tona elementale me ajrin që ndikon në procesin
mendor. Mendimet dhe teoritë e ditës lirohen në një perspektivë
të duhur, me gjithë iluzionin e vullnetit të njeriut. Për këtë lutje
pas perëndimit të diellit, Bava thote: Është
koha
Kur errësira e botës dëbohet me zgjuarsi.
Një copë e baltës hidhet në ajër dhe thehet në shumë grimca
Në qoftë se nuk do të mundohesh të fluturosh,
Dhe ashtu ta copëtosh veten,
Do të thehesh hapur nga vdekja,
Atëherë kur është shumë vonë për të gjithë atë që ke mundur të
bëhesh.
Gjethet verdhohen. Pema lëshon rrënjë të reja
Dhe i bën të gjelbërta.
Pse je aq shumë i dhënë me një dashuri
Që të kthen në ngjyrë të verdhë?
Namazi -Lutja e Natës (Jacia, Isha)
Koha e Lutjes së Natës fillon përafërsisht një orë pas perëndimit
të diellit, kur yjet shkëlqejnë dhe thellësia e natës ka mbuluar
tokën.
Në ciklin e jetës lutja e natës arrinë në kohën e vdekjes, në kohën
e
Jezusit a.s. shpirtit të njeriut. Kjo është koha kur trupi është
vendosur
në tokë dhe shpirti vazhdon udhëtimin. Ngurtësia largohet, por
kualiteti
i hapësires eter afrohet, duke na hipnotizuar me një xixëllimë
iluzioni. Kthimi tek falja/lutja në Jaci gërryen këtë elementë të
mahnitjes me fenomenin eter, na shtynë edhe njëherë drejtë një
drejtimi tjetër, ku nuk jemi as të tërhequr as tëzmbrapur, ku
shikuesi dhe i Shikuari bëhen Një, dhe ku vetëm Zoti ekziston. Qëllimi
i Mulsimanit është ta mbizotëron lutjen e fundit, lutjen e natës,
para se trupi të vdesë,
prandajë të vdesë para vdekjes.
Lutja depërton thellë në natë.
Imazhet shkrihen. Mbetet vetëm Zoti, dhe
Qetësia, mirësia, dhe bukuria.
Bava Muedinijedin ra. dhe Rumi ra. (Five Time
Prayers for the Sufis)